Duurzaamheidsstrategie
Jena heeft sinds de jaren 1990 goede ervaringen en benaderingen van duurzame ontwikkeling. In het bijzonder met betrekking tot het al lang bestaande Agenda 21-proces, op het gebied van energie en klimaatbescherming, aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering, op het gebied van mobiliteit, geïntegreerde stadsontwikkelingsconcepten en uitgebreide ervaring met burgerparticipatieprocessen.
Resolutie van de gemeenteraad over de duurzaamheidsdoelstellingen
Op 9 mei 2019 bevestigde de gemeenteraad de duurzaamheidsdoelen van de stad Jena in de context van de 2030-agenda. Samen met de thematische richtlijnen, strategische en operationele doelen vormen ze de basis voor de duurzaamheidsstrategie met een actieprogramma voor een duurzaam Jena.
Resolutie van de gemeenteraad over het actieprogramma
Op 27 april 2021 heeft de gemeenteraad van Jena de "Duurzaamheidsstrategie van de stad Jena - Actieprogramma" bij meerderheid aangenomen met een amendement van de commissie Sociale Zaken. Hiermee werd een uitgebreid pakket maatregelen voor de duurzame ontwikkeling van Jena aangenomen, dat het resultaat was van een langdurig participatieproces waarbij meer dan 30 belanghebbenden en de Ronde Tafel Klimaat en Milieu (RTKU) betrokken waren.
Dit is echter niet het einde van het proces. Het doel is om de duurzaamheidsstrategie uit te voeren, de verwezenlijking van de doelen te evalueren en de strategie voortdurend verder te ontwikkelen. Het actieprogramma wordt elke twee jaar geëvalueerd.
Ontwikkeling en langetermijnimplementatie van de strategie
Voor de ontwikkeling en langetermijnimplementatie van de duurzaamheidsstrategie is het noodzakelijk om bindende werkstructuren in de gemeente op te zetten. Dit definieert duidelijke verantwoordelijkheden en functies, creëert transparantie en coördineert de samenwerking tussen de verschillende belanghebbenden uit het bestuur, de politiek en het maatschappelijk middenveld.
De werkstructuren voorzien in de volgende drie organisatorische eenheden: Coördinator, kernteam van het bestuur en de stuurgroep, die breed is samengesteld.
Het actieprogramma bevat gedetailleerde maatregelen en specificeert de middelen die nodig zijn om de doelstellingen te bereiken en legt de verantwoordelijkheden en uitvoeringstermijnen vast. Er worden indicatoren overeengekomen voor de daaropvolgende monitoring, d.w.z. de beoordeling van het bereiken van de doelstellingen en voortdurende verbetering. Het actieprogramma wordt om de twee jaar geëvalueerd.
2030-agenda voor duurzame ontwikkeling
Nieuw mondiaal kader voor duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding
Tijdens de top in New Yorkeind september 2015 hebben de Verenigde Naties de "2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling" aangenomen en een nieuw wereldwijd kader voor duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding gecreëerd. De doelen die zijn aangenomen door 193 staatshoofden en regeringsleiders zijn bedoeld om de transformatie van economieën en samenlevingen naar een ecologisch, sociaal en economisch verantwoorde ontwikkeling op wereldschaal te stimuleren, zodat toekomstige generaties in alle delen van de wereld kunnen overleven en ontwikkelingsperspectieven hebben.
De 2030 Agenda brengt twee voorheen afzonderlijke VN-onderhandelingsprocessen samen, het Rio-proces (Lokale Agenda 21), dat werd vastgesteld op de Aarde-top in 1992, en de Millenniumdoelen (MDG's).
17 universeel toepasbare mondiale duurzaamheidsdoelen
De 2030 Agenda omvat 17 universeel toepasbare mondiale duurzaamheidsdoelen, de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's). Dit is de eerste keer dat er een uniform systeem van doelen is gecreëerd dat door alle naties wordt erkend en alle aspecten van duurzame ontwikkeling omvat. Er zijn 169 subdoelen geformuleerd voor implementatie, die dienen als indicatoren en controlemechanismen.
De 2030 Agenda zal de komende decennia vorm geven aan acties op internationaal, nationaal en lokaal niveau. Zonder de betrokkenheid van lokale overheden zal de 2030 Agenda echter grotendeels ineffectief blijven.
Jena committeert zich aan de doelen van de 2030 Agenda
De Vereniging van Duitse Steden heeft een resolutie opgesteld met de titel "2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling: Duurzaamheid vormgeven op gemeentelijk niveau", waarin de ondertekenende gemeenten aangeven dat ze zich willen inzetten voor geselecteerde duurzaamheidsthema's en passende maatregelen willen nemen binnen hun mogelijkheden.
Met het besluit van de gemeenteraad van 15 maart 2017 heeft de stad Jena zich verbonden aan de doelen van de 2030 Agenda en daarmee aan duurzame ontwikkeling op gemeentelijk niveau.
Wereldwijd duurzame gemeente
Jena als modelgemeente in het project "Wereldwijde duurzame gemeente Thüringen
In het kader van de 2030-agenda voor duurzame ontwikkeling heeft de stad Jena een geïntegreerde duurzaamheidsstrategie ontwikkeld voor een duurzaam Jena als modelgemeente in het kader van het project "Global Sustainable MunicipalityThüringen". Dit werd uitgevoerd met externe ondersteuning van de projectmanagementorganisatie Zukunftsfähiges Thüringen e. V.
In het kader van het project "Global Sustainable Municipality Thuringia" ontwikkelen gemeenten in Thüringen gemeentelijke duurzaamheidsstrategieën in de context van Agenda 2030. De ontwikkeling van de duurzaamheidsstrategieën is ingebed in een participatief proces binnen het gemeentebestuur en omvat, naast een inventarisatie, de identificatie van doelstellingen, subdoelstellingen, maatregelen en indicatoren, zodat vervolgens regelmatige evaluatie, rapportage en bijstelling kan plaatsvinden. Zo ontstaat een strategisch managementinstrument dat het mogelijk maakt om binnen de gemeente gezamenlijke oplossingen te ontwikkelen, bestaande middelen te mobiliseren en transversaal denken en handelen te bevorderen, met name in het bestuur en de politiek. Daarnaast wordt er specifiek verwezen naar de 17 Sustainable Development Goals (SDG's), de bestaande Thuringse duurzaamheidsstrategie en de nationale duurzaamheidsstrategie. Bestaande processen, strategieën en ervaringen in de deelnemende gemeenten worden overgenomen en er wordt veel aandacht besteed aan de realisatie en daadwerkelijke implementatie van duurzaamheidsmanagement binnen het gemeentelijk bestuur.
Bijdrage aan de implementatie van Agenda 2030
In die zin levert het project een concrete bijdrage aan de uitvoering van de Agenda 2030 op lokaal niveau en aan duurzame en geïntegreerde lokale ontwikkeling, waarbij sociale, economische en ecologische doelstellingen worden gecombineerd, extra betrokkenheid bij het ontwikkelingsbeleid wordt bevorderd en sectoroverschrijdend denken en handelen in de gemeente wordt aangemoedigd. De internationale impact van lokale actie wordt duidelijk gemaakt en het belang van mondiale verantwoordelijkheid op lokaal niveau wordt benadrukt.
In het kader van de eerste ronde van het project, die plaatsvond tussen oktober 2016 en de zomer van 2019, hebben de negen pilotgemeenten Jena, Erfurt, Nordhausen, Saalfeld, Arnstadt, Schmölln/ Gößnitz en Bad Köstritz/ Crossen elk met succes een gemeentelijke duurzaamheidsstrategie ontwikkeld die gericht is op de 2030-agenda voor duurzame ontwikkeling.
De projectorganisator Zukunftsfähiges Thüringen e. V. adviseerde en ondersteunde de stad Jena bij de ontwikkeling van de duurzaamheidsstrategie in individuele consultaties, workshops en netwerkevenementen. De duurzaamheidsstrategie van Jena werd ontwikkeld met brede deelname van het maatschappelijk middenveld en werd op 27 april 2021 aangenomen door de gemeenteraad.